Bütçeleme-6

Yatırım Bütçesi:

Yukarıda izah edilmeye çalışılan bütçeleme çalışmalarında yatırımların bütçelenmesi konusuna değinilmemektedir. Halbuki şirketler zaman zaman çeşitli niteliklerde yatırımlara gitmektedirler ve bu yatırımlarda önceden yapılan planlamalar itibariyle gerçekleştirilmektedir. Fakat yukarıdaki bütçeleme çalışmaları genelde bir yıllık bir periyot için yapılmaktadır, buna karşın yatırımların gerçekleştirilmeleri 2-5 yıllık bir dönemde gerçekleştirilmekte, etkileri ise bazen 10 yıl, bazen de 20 yıllık dönemlere kadar gitmektedir. Bu sebeple yatırımlar bir yıllık bir döneme göre planlanamayacağından ayrıca üzerinde durulması gerekmektedir.

Bu açıdan bakıldığında şirketlerin sahip oldukları misyon ve vizyonlarına göre yatırımlar bir program dahilinde gerçekleştirilmeli ve bu yatırımlar içinde ayrıca bir bütçeleme çalışması yapılmalıdır. Yapılacak bir yatırım bütçelemesi çalışması belirli bir metodolojiye göre yapılmalı ve herbir bütçe aşamasına olacak olan etkileri genel bütçenin oluşturulmasında dikkate alınmalıdır.

Yatırım projelerin bütçelenmesi, Qualis Budget’teki tek düzen hesap çetveli ile ilişkilendirilerek, uygulanacak olan yatırım projelerin diğer bütçelere ve özellikle nakit bütçesine etkisi yansıtılabilinir. Bu halde yatırımına karar verilmiş olan projeler neticesinde şirketler bazı kararlarında değişikliklere gidebilmekte, yeni duruma göre strateji (özellikle finansman konusunda) izleyebilmektedir. Kurulacak değişik senaryolar ile de projeden beklenen getirilerin ekonomik konjöktürdeki değişiklikler neticesindeki farklı sonuçları karşılaştırılabilmektedir.

Gerçekleştirilecek olan bir yatırımın bütçeleme çalışmasının dikkat edilmesi gereken kendine özgü özellikleri bulunmaktadır;

a) Yatırımın Tutarı’nın Nakit Çıkışlara olan Etkisi

Yapılması gereken yatırımın niteliğine göre oluşacak olan maliyetlerin tutarı ve dönemler itibariyle dağılımları planlanmalı ve bu nakit çıkışları nakit bütçelemesi yapılırken dikkate alınmalıdır.

b) Yatırımın Satışlara ve Faaliyetlere olan Etkisi

Yapılan yatırımın satışlara olan artırıcı ve üretimdeki maliyet kısıcı etkileri ölçülmeli ve bu etkiler satış bütçesi, faaliyet bütçesi vs. Bütçeleme aşamalarına yansıltılmalıdır.

c) Amortisman ve Yeniden Değerleme’nin Etkisi

Yeni yatırımın getireceği amortisman yükü, özellikle gelir tablosunun bütçelenmesi aşamasında dikkate alınmalıdır. Ayrıca yeni yatırımların dönemler itibariyle biriken yüksek yeniden değerleme değer artış tutarları bilanço’nun bütçelenmesinde göz önüne alınmalıdır.

d) Yatırımın Finansmanının Bütçelenmesi

Yeni yatırım için sağlanan fonların maliyetleri ve nakit bütçesine olan etkileri özenle dikkate alınmalıdır. Bu aşamada sağlanan kaynağın borç veya özkaynak olmasına göre etkileri farklı olabilmektedir.

Yatırım bütçesi çalışmaları esas olarak yapılması düşünülen yatırımların yada fizibilite çalışmalarının dönüşünün ölçülmesinde kullanılmaktadır. Projelendirilecek olan bir yatırım bütçesi, projenin uygulanıp uygulanmayacağı hakkında bilgi verebileceği gibi, alternatif projeler ile kıyaslama imkanını da sunmakta ve aralarından birinin seçilmesini sağlamaktadır.